Pretpostavlja se da je od 1492. do 1560. godine u Španiju prebačeno 100 tona zlata koje su čuveni konkvistadori (osvajači) doneli iz Južne Amerike. Uz ove podatke Svetske istorijske enciklopedije i trenutnom cenom za kilogram zlata od oko 85 hiljada evra, lako je izračunati da bi današnja vrednost pljačkaškog plena Korteza, Pizara i njihovih naslednika osvajača iznosila oko 8,5 milijardi evra.
Kada bi se na jedno mesto sakupilo tadašnje zlato iz cele Evrope, ta količina bi bila za deset tona manja od zlata koji su u Evropu dopremili konkvistadori. Podatak koji je za rubiriku ,,verovali ili ne”, a tiče se takozvane Srebrne planine, rudnika na teritoriji današnje Bolivije koji su otvorili Španci, govori o 26 hiljada tona srebra koje je završilo na Iberijskom poluostrvu. Oko rudnika San Luis Potosi iz kojeg su srebro vadili robovi iz Indije i Afrike uz 13 hiljada domorodaca, tokom 17. veka izdigao se grad sa 150 hiljada stanovnika koji je u to vreme bio veći od Madrida.
Put zlata
Uticaj na globalnom nivou ovog protoka zlata bio je od velikog značaja. U zavisnosti od toga koja strana prezentuje šta se u stvari desilo tokom godina u kojima su Španci sve umetnine od zlata topljenjem pretvarali u zlatne poluge, može se stvoriti slika o vrednostima prebačenim u Evropu.
Žudnja španskih osvajača za plemenitim metalima može se svrstati u neke od najopasnijih zavisnosti, poput kocke ili droge. Ova zavisnost iza sebe je ostavila ogroman broj ljudskih žrtava. Takozvana renesansa u Evropi koja se dešavala uporedo sa pljačkanjem i u Južnoj i u Severnoj Americi, velikim delom zalivena je suzama, znojem i krvlju autohtonog naroda Novog sveta.
Jedna od teorija šta se desilo u 16. veku došla je nekoliko vekova kasnije od Karla Marksa. On je osvajanje zlata, novih trgovačkih puteva i sumanutu potrebu za novcem okarakterisao kao primitivnu akumulaciju kapitala:
,,Otkriće zlata i srebra u Americi, istrebljenje starosedelačkih naroda, početak osvajanja i porobljavanja Istočne Indije, pretvaranje Afrike komercijalnim lovištem na crnce, nagovestilo je ružičastu zoru ere kapitalističke proizvodnje. Ovi idilični postupci su glavni impulsi primitivne akumulacije“.
Konkvistadori podižu ekonomiju
Koji su put prešli ovi plemeniti metali da bi pogurali ekonomiju u Evropi?
Povratak Kristofora Kolumba sa prvog putovanja u Ameriku i utisci koje je preneo po povratku ispričavši priču o ljudima optočenim zlatom bili su paljenje fitilja koji je dugo goreo u potonjim decenijama na evropskom kontinentu. Početkom 16. veka sa odobrenjem španske krune Ernan Kortez i Francisko Pizaro poveli su na novi put oko pet stotina ljudi od kojih je većina bila poznata kao konkvistadori. Ostatak je bio regrutovan iz robijaških redova.
Ova grupa ljudi pokazaće se kao vrlo moćna i sa velikim uticajem na demografske, ekonomske i kulturne promene u tadašnjem svetu. Konjica, čelično oružje i barut bili su dovoljni za pokretanje ove lavine, kao i ljudska opčinjenost zlatom koja nije zaobišla ni španske vojskovođe i njihove sledbenike. Okrutnost i pohlepa konkvistadora je na jednoj strani sveta skoro istrebila drevne narode Asteka i Inka, a na drugoj, evropskoj strani, opljačkanim zlatom pogurala ekonomiju u Evropi. Kapitalistička globalizacija je tako započeta bez konkretnih namera.
Između dva sveta
Konkvistador na španskom jeziku znači ,,osvajač“. To su bili dobro obučeni i opremljeni, a pre svega uvežbani vojnici. U njihovim redovima većinom su se nalazili plemići sa mnogo nižim finansijskim statusom, ali je bilo i plaćenika.
Na daleki put koji je spajao stari i novi svet sa njima su pošli i bivši osuđenici koje španske vlasti nisu morale da plaćaju za ovaj poduhvat, jer im je obećano da će biti plaćeni od opljačkanog plena. Ono što će se pokazati kao vrlo bitno nakon dolaska u Ameriku, u svom posedu imali su i vatreno oružje. Konkvistadori su tako postali uzrok velikih promena na početku 16. veka. Kao posledica, usledili su novi putnici iz Evrope u Južnu Ameriku. Za konkvistadorima su redom kretali trgovci željni novih izvora za ostvarivanjem profita, misionari sa željom da šire katoličku veru među autohtonim narodima kao i građevinski radnici koji su na novim španskim teritorijama želeli da grade naseobine istovetne onima u Španiji i Portugaliji. Kao jedan od takvih poduhvata, bila je i prestonica današnjeg Perua, Lima, koju je osnovao Francisko Pizaro.
Masakr u Čoluli
Ispod radara u evropskim krugovima prošla su zlodela konkvistadora. Ispraćeni u romantičarskom duhu kao avanturisti i istraživači, nakon iskrcavanja pokazali su okrutnost koja je karakteristična kada u pohlepi zaslepe oči od zlata.
Samo prilikom jednog verskog festivala kada je zbog ceremonije u glavnom hramu bio ogroman broj ljudi iz naroda Čolula, Kortez je u jednom danu masakrirao 5000 ljudi, među kojima je bilo žena i dece. Iako je bio prijateljski primljen, i darivan poklonima koji su ispostavilo se, samo podstakli njegovu pohlepu, Kortez je izvršio masakr zbog pljačke velikog hrama u kojem se održavala ceremonija. Istoričari beleže uvređene Kortezove emisare koje je slao Montezumi, ali zbog kakve uvrede se vrši odmazda nad 5000 nedužnih ljudi? Ostalo je zabeleženo da je Atahualpa, kralj Inka, nakon zarobljavanja od strane Pizara za svoj otkup španskom osvajaču dao šest tona zlata.
